TAB Hukuk Danışmanı Avukat Alev Elif Beller COVID Aşılarının Deniz Yoluyla Taşınmasına yönelik sektörümüzü bilgilendirmek adına bir makale sunmuştur.
Dünyanın yaşadığı bu felaketi bitirmek için ihtiyaç duyulan ve nihayet, bazı ülkelerde onaylanan ve hatta uygulamaya 8 Aralık 2020 itibariyle başlanan ve kamusal olarak birçok ülkede de başlayacak olan AŞILAMA sürecinde, ilaç ve teknoloji firmalarının ürettiği ve bazı özel nakliye koşulları gerektiren aşıların, ülkelere ulaştırılmasında, ciddi bir lojistik yönetimi ve aşağıda bahsedeceğimiz yüksek teknoloji soğuk zincir taşımasının şartlarının temin edilmesi gerektiğinin, hayati bir mesele olacağı anlaşılmaktadır. Milyarlarca doz aşı /şırıngalar 92 ülkeye ulaştırılacaktır.
Pfizer_BionTech aşısının, – 70 C derecede korunması ve adeta Kutup soğuğu gerektirmesi ve aynı diğer ilaç ve aşıların taşınmasında halihazırda kullanılan, ultra super cold storage; aşırı süper soğuk depolamanın gerektiği belirtilmiştir. Bu teknolojiyi sağlayan İsviçre SkyCell ve Almanya CRYOGENICS firmalarının, Dry ICE -kuru buzlandırma tekniği, Likid Nitrojen ile arktik soğuk yaratarak, container taşıma üniteleri ile bu derece yüksek soğutmayı sağladıkları bilinmektedir.
Bu container’lar küçük hacimli ve kolay taşınabilen ünitelerdir. Aşılar için hem soğuk ortamı temin hem de canlı tutmak için üretilen bu container’ların nakliyesinde, esas olarak hava yolu taşımacılığı ve kara nakliyesi için, birçok lojistik firması devreye girmiş bulunmaktadır. (Örneğin FedEx ve UPS vbg.) Uçak kargo şirketlerinin bu alanda sözleşmeler yapmakta birbiriyle yarıştığı yabancı basında izlenmektedir.
Firmalar, fabrikadan hastaneye, Door to Door taşıma işini, Dry ice cooling sistemi ile yapacaklarını açıklamışlardır. Kuru Buz tekniği aynı zamanda zehirli olabilen bir prosedürdür. Bu sebeple üst seviyede uzmanlık gerektirmektedir. Dünyanın büyük hava kargo uçakları şimdiden bağlantılar yaparak bu lojistiğin bir aşamasını üstlenmiştir. UNICEF, 2 milyon doz aşının gelişmekte ve yoksul ülkelere ulaşmasını sağlamayı planlamaktadır.
Unicef’in açıklamaları arasında 1 milyar şırınganın deniz yoluyla taşınacağı tespiti de bulunmaktadır. MAERSK ABD aşı üreticisi Covaxx ile bir anlaşma yaparak, Covaxx’ın Taiwan’da, Nebraska Üniversitesi ile yürüttüğü çalışmalar neticesinde başarı ile aşı onayı alırsa, aşıların dünyaya Maersk ile taşınacağı kararlaştırılmıştır. Bu çok acil yürütülen lojistik bir başarı olacaktır. Maersk gelişmekte olan ülkelere, taşıma ve paketleme işini, havadan, karadan ve deniz/okyanuslar üzerinden depolara ulaştırmayı ve bu işi kontrollü tedarik soğuk zincirini sağlayarak yapmayı taahhüt ettiğini beyan etmiştir.
Basında çıkan açılamada, Covaxx 100 milyon dozu 2021 yılının başında ve 1 milyar dozu 2021 yılı sonuna kadar üretmeyi planlamaktadır. A.P. Muller Maersk adına beyanda bulunan bay Rob Townley, özel lojistik projeler başkanı olarak, bu bilgiyi vermiştir. AŞILARIN, hava yolu ve kara yolu ile taşınmasının daha hızlı ve verimli olacağı bellidir. Ancak, dünya nüfusunun 8 milyar civarında olduğu bilindiğinden, deniz yoluyla taşımanın, cost effective daha az maliyetli olacağı bir realitedir. Aşıların verimliliği ve soğuk zincir taşıma gerektirmeyen veya gerektiren aşı çeşitleri çoğalacağından, gemiler ile taşınma şartlarının nasıl ve ne gerektireceğini ve bunun denizcilikte elverişli olup olmayacağı zamanla anlaşılacaktır. Belki de bazı büyük firmalar navlun sözleşmelerini şimdiden tamamlamış olabilirler.
Halihazırda, hava yolu şirketlerinin bu işe talip olarak, önde oldukları görülmektedir. Nitekim ülkemize ilk aşı sevkiyatının uçakla yapıldığını, yine basında çıkan haberlerden öğrenmiş bulunmaktayız. Yüce Allah’ın insanlığı bu kötü durumdan bir an önce kurtarması için yürekten temennimizle.
Avukat Alev Elif Beller/ TAB Hukuk Danışmanı
09.12.2020