Yük Taşıyan Gemiler

Kuru Yük Gemileri

Kuru Yük Gemileri sıvı olmayan yükleri taşır. Muhtemel yükler arasında konteynerler, genel yük, ahşap, taşıtlar, yine tahıl gibi kuru dökme yükler, kamyonlar, vb. bulunur.

Dökme Yük Taşıyan Gemiler

Bu gemiler kuru (tahıllar, gübreler, fosfatlar ve cevherler) veya yaş (kimyasallar, portakal suyu, rafine petrol ürünleri) dökme yükler taşır. Kuru dökme yük türleri IMSBC rehberinde sınıflandırılmıştır. Ayrıca tanker görevi görebilen dökme yük taşıyan gemiler de vardır; bu gemilere Cevher/Dökme/Petrol (OBO) taşıyıcı gemiler adı verilir ve safra tanlarında sıvı yükler veya merkez ambarlarda kuru dökme yük taşınabilmektedir.

Dökme halde yükleri taşımak amacıyla tasarlanmış gemilere dökme yük taşıyan gemiler adı verilir. Dökme yük gemileri 6 büyüklük kategorisine ayrılabilir:

1.Handysize

Handysize gemilerin taşıma kapasitesi azami 39,999 dwt kadardır. Bu gemiler ağırlıklı olarak küçük dökme yükleri taşımakla uğraşmaktadır. Bu gemiler gittikçe artan oranlarda bölgesel ticaret rotaları kapsamında çalışmaktadır. Handysize gemiler uzunluk ve su çekimi kısıtlamaları olan küçük limanlar için idealdirler. Geminin yük donanımı, yük yükleme ve tahliyesine yönelik altyapı eksikliği bulunan iimanlarda hizmet verebilmelerine imkân tanır. Handysize gemiler ağırlıklı olarak Japonya, Güney Kore, Çin, Vietnam, Hindistan ve Filipinler’deki tersanelerde inşa edilirler. Ayrıca birtakım başka ülkeler de küçük dökme yük gemileri inşa edecek uzmanlık ve kapasiteye de sahiptir. Günümüzde inşa edilen en yayın handysize gemiler 10 m (33ft) su çekimi ile 32,000 DWT ebadındadır. Bu gemilerde yük elleçleme için dört adet güverte üstü vinci ile beş adet yük ambarı bulunur. Bazı handysize gemiler ayrıca güvertede ahşap kütüklerin kolay yüklenmesine yönelik puntellerle donatılmıştır.

2.Handymax/Supramax

Handymax ve Supramax 60,000 dwt altı kapasiteye sahip dökme yük gemileridir. Bir Handymax gemisinin kapasitesi genellikle 35,000 ile 50,000 DWT arasındayken Supramax gemiler 50,000 ila 60,000 DWT ile kısmen daha büyük ebatlıdırlar. Modern handymax tasarımlar ebat olarak genellikle 52,000-58,000 DWT’dirler. Bu dökme yük gemileri boy ve su çekimi kısıtlamalarına sahip küçük limanlar veya yük aktarma altyapısına sahip olmayanlar limanlar için idealdir. Sonuç olarak Handymax ve Supramax dökme yük gemileri 10,000 DWT üstü dökme yük gemilerinin çoğunluğunu temsil eder. Bu dökme yük gemileri ağırlıklı olarak demir cevheri, kömür, çimento, bitirimli çelik, gübre ve tahıl gibi kuru yük taşımak için kullanılmasına rağmen bu kategori zaman zaman küçük ebatlı petrol tankerlerini tanımlamak için de kullanılmaktadır.

Handysize gemilerin yanı sıra günümüzde Handymax ve Supramax gemiler de operasyonda olan en küçük dökme yük gemileri arasında sayılmaktadır. Bir handymax gemi 5 yük ambarı ve 30 metrik ton kaldırma kapasitesine sahip 4 vinç ile tipik olarak 150-200 m (490-655ft) uzunluğundadır. Bu gemiler güverte üstü vinçlerle donatıldıklarından daha az gelişmiş limanlara yük taşımak için en iyi seçeneği sunmaktadırlar. Bu dökme yük gemileri küçük hacimli kuru yük nakliyesinde kullanılırlar ve hatta farklı ambarlarda farklı yük çeşitlerinin taşınmasına da imkân tanırlar.

Handymax kategorisinde Supramax gemiler Panamax gemilerin sahip oldukları daha fazla yük taşıma kapasitesine ve gemide yük elleçleme esnekliğine sahip olmaları nedeniyle mal göndericilerinden yoğun talep görmektedirler. Bu gemilerin uygun ebadı dünya çapındaki daha fazla liman ve terminalde ticaret yapılabilmesine imkân tanır. Tahminlere göre Supramax kategorisi bugün inşa edilen handymax gemilerin %90’ından fazlasını teşkil etmektedir. Handymax gemiler başta Japonya, Güney Kore ve Çin olmak üzere ağırlıklı olarak Asya’da yerleşik tersanelerde inşa edilmektedir.

3.Panamax

Panamax gemilerin taşıma kapasitesi 60,000-79,999 dwt aralığındadır. Bu gemiler kömür, demir cevheri, tahıllar ile daha az oranda da olsa çelik ürünleri, çimento ve gübreler gibi küçük dökme yükler taşır. Panamax gemiler Panama Kanalında geçebilmektedirler ve bu sayede farklı ticaret rotalarına erişim açısından daha çok yönlüdürler. Çoğu Panamax ve Post-Panamax gemiler donanımsızdır ve bu nedenle kıyıda konuşlanmış yük elleçleme ekipmanları bu gemilere hizmet vermelidir. Ancak, ticaret esnekliğini artıran ve yükleme ile tahliye imkânları açısından yetersiz altyapıya sahip limanlarda çalışmaya imkân tanıyan gemi üstü vinçlerle donatılmış az sayıda gemi de bulunmaktadır.

Panamax gemiler Panama Kanalından geçebilmektedirler ve bu sayede farklı ticaret rotalarına erişim açısından daha çok yönlüdürler. Çoğu Panamax ve Post-Panamax gemiler donanımsızdır ve bu nedenle kıyıda konuşlanmış yük elleçleme ekipmanları bu gemilere hizmet vermelidir. Ancak, ticaret esnekliğini artıran ve yükleme ile tahliye imkânları açısından yetersiz altyapıya sahip limanlarda çalışmaya imkân tanıyan gemi üstü vinçlerle donatılmış az sayıda gemi de bulunmaktadır.

4.Post-Panamax

Post-Panamax gemilerin taşıma kapasitesi 80,000 – 109,999 dwt aralığındadır. Bu gemiler standart Panamax gemilere kıyasla daha yüksek yük kapasitesiyle daha sığ su çekimi ve ene sahip olma eğilimindedir. Panama Kanalından transit geçemeseler de, bu gemiler özellikle su çekimi kısıtlı olan limanlardan yüksek kübik yüklerin yüklenmesi için tasarlanmışlardır.

5.Capesize

Capesize gemilerin taşıma kapasitesi 110,000-199,000 dwt aralığındadır. Yalnızca dünyadaki en uzun limanlar bu büyüklükteki gemileri barındırabilecek altyapıya sahiptir. Capesize gemiler ağırlıklı olarak demir cevheri veya kömür ile daha az oranda da olsa tahılları genellikle uzun mesafe rotalarda taşımak için kullanılırlar.

Capesize kategorisi büyük ebatlı dökme yük gemileri ile genellikle 150,000 dedveyt tonaj (DWT) üstü tankerlerden oluşur. Panamax ve Suezmax gemilere kıyasla hem su çekme büyüklüğü hem de DWT açısından çok daha büyüktürler ve bu nedenle de VLCC, ULCC ve dökme yük gemileri altında kategorize edilirler. Günümüzde çok büyük dökme yük gemilerine olan talebi karşılayabilmek amacıyla 400,000 DWT kadar DWT değerine sahip Capesize gemiler inşa edilmektedir.

Capesize gemiler büyüklük olarak Panama Kanalından geçemeyecek kadar (özellikle su çekimleri) büyüktürler. Bu nedenle de Atlantik ve Pasifik okyanusları arasında seyir edebilmek için Cape Horn üzerinden transit geçiş yapmaları gerekir. Geçmişte Süveyş Kanalından da geçmeye elverişli olmayan bu gemilerin Hint Okyanusu ile Atlantik Okyanusu arasında seyir edebilmek için Cape of Good Hope üzerinden uzun bir rotayı dolanmaları gerekmekteydi. Fakat Süveyş Kanalının 2009 yılında 18 metreden (60 ft) 20 metreye (66 ft) derinleştirilmesiyle birçok capesize geminin kanalın geçişine imkân sağlanmıştır. Büyük boyutları ve derin su çekimleri nedeniyle bu capesize gemiler dünyadaki yalnızca derin su terminallerine sahip büyük limanlara hizmet vermeye uygundurlar. Sonuç itibariyle bu gemiler dünya çapında nispeten az sayıdaki limana hizmet verebilmektedir. Bu gemiler genellikle kömür, demir cevheri ve hammadde malların taşınmasında kullanılırlar. Bu nedenle de tanker yerine genellikle dökme yük gemisi olarak adlandırılırlar.

6.Büyük Demir Cevheri Gemileri (VLOC):

Capesize gemilerin alt kategorisine 200,000 DWT üstü büyük demir cevheri gemileri (VLOC) ve büyük dökme yük gemileri (VLBC) dâhildir. Bu gemiler ağırlıklı olarak demir cevheri taşımak için tasarlanmıştır. Tahminlere göre capesize dökme yük gemilerinin yükünün %93’ünü demir cevheri ve kömür oluşturmaktadır. Standart bir capesize gemi 175,000 DWT civarındayken dökme cevher nakliye firmalarının git gide artan taleplerini karşılayabilmek üzere son zamanlarda 400,000 DWT kadar veya daha üstü dökme yük gemileri de inşa edilmiştir.

Günümüzde dünyada büyük capesize gemileri için büyük bir talep vardır. 200,000 DWT’den büyük capesize dökme yük gemilerinin sipariş defteri son yıllarda yükseliştedir. Fakat dünyadaki limanlardan yalnızca birkaçı 200,000 DWT’den büyük gemileri kaldırabilecek altyapıya sahiptir, limana erişim capesize gemiler için büyük bir sorun olarak ortaya çıkmıştır. Bugün büyük capesize dökme yük gemilerinin çoğunluğu Avustralya-Çin ve Brezilya-Çin arası cevher nakliyesinde kullanılmaktadır.

Konteyner Gemileri

Konteyner gemilerinde yük konteynerler içinde taşınır. Bir konteyner genellikle 20 veya 40 feet uzunluğunda ve 8 feet genişliğindedir. Bu gemiler geniş ambar ağızlarıyla çift gövdelidir. Konteynerler hem güvertede hem de yük ambarında depolanabilmektedir. Bu yük ambarlarının bazıları konteynerlerin bağlanmasını gerektirmeyecek şekilde donatılmışlardır.

Güverteye yüklü konteynerler birbirine dönme kilitlerle bağlıdırlar ve buna ilaveten ilk üç kat çelik bağlamalar ile bağlanmıştır.

Bazı konteyner gemileri yük operasyonunu yürütebilmek amacıyla vinçlerle donatılmış olabilmektedir. Bu gemilere donanımlı konteyner gemileri adı verilir. Bir konteyner gemisinin kapasitesi TEU (20 feet konteyner adeti) terimi kullanılarak tanımlanır. Yeni nesil konteyner gemilerinin kapasitesi 14,000 TEU olup, hâlihazırda 18,000 TEU gemilerin siparişi verilmiştir.

Çok Amaçlı Gemiler

Çok amaçlı bir geminin ana işlev ve karakteristiklerine aşağıdakiler dâhildir:

Çok çeşitli yükler taşınır (örneğin konteynerler, genel yük, kuru dökme yük, ahşap, taşıtlar, ağır kalemler, vb.)

Yükün sığdırılabilmesi amacıyla yük ambarının düzeninin değiştirilmesinde dubalar kullanılır. Bu dubalar arka güverte veya gemi bölmesi olarak kullanılabilirler.

Çok amaçlı gemiler 4 kategoriye ayrılabilir:

Yük donanımlı/kaldırma donanımlı gemiler:avantajı, bu gemiler hiçbir vincinbulunmadığı liman ve bölgelerde de çalışabilmesidir;

Yük donanımı olmayan kıyıda konuşlanmış kaldırma donanımına bağımlı gemiler;

Kıyı ticareti gemileri:

Daha az su çekimine sahiptirler;

Deniz-nehir gemileri: İç sulara girebilmek için aynı büyüklükteki diğer gemilere kıyasla daha az su hattı yüksekliğine sahiptirler; direkler alçaltılabilmekte ve ayrıca geminin köprü altında geçebilmesini sağlamak amacıyla kaptan köşkü yüksekliğe ayarlanabilmektedir.

Roll-On/Roll-Off Gemileri

Ro-Ro gemileri araba, kamyon, römork, tren gibi hareketli yüklerin taşınmasını kolaylaştırır. Yükleme ve tahliye işlemleri genellikle geminin kıç kısmında bulunan rampalar aracılığıyla gerçekleştirilir. Güvertelerin yükseklikleri genellikle ayarlanabilmektedir. Hareket etmelerini önlemek amacıyla yükler bağlamalar ile güverteye bağlanır. Con-Ro ve Ro-Pax gibi Ro-Ro gemilerinden türetilmiş farklı gemi türleri bulunmaktadır.

Con-Ro gemileri hareketli yükün yanı sıra konteyner de taşır. Ro- Pax gemiler ise vapur ve kısa seyahat gemileri gibi yolcu gemili bir Ro-Ro kombinasyonudur.

Frigorifik Gemiler

Soğutuculu gemi, ortam sıcaklığından genellikle daha düşük sıcaklıkta başka sıcaklıklarda taşıma gerektiren kolay bozulabilen yük taşımacılığı alanında uzmanlaşmış bir yük gemisidir. Bu gemilerin taşıdığı ürün gamına meyve, sebze, et, balık, süt ürünleri ile kimi zaman tıbbi malzemeler dâhildir. Günümüzde ürün taşımacılığı konteyner içinde taşımacılığa geçerek sandık (örneğin muz taşımacılığı) ve kutu gibi eski taşıma imkânlarının yerine geçmiş ve bu sayede elleçleme verimliliğini artırmıştır.

Soğutuculu konteynerlerde geminin elektrik sistemine takılması gereken dâhili bir soğutma sistemi bulunmaktadır (tabii ki daha büyük elektrik kapasitesi gerektirir). aşırı ısının tahliye edilmesi gerekli olduğundan yük ambarlarının havalandırılması son derece önemlidir.

Ayrıca, meyve taşımacılığı yapıldığında meyvenin olgunlaşma sürecini kontrol altına alabilmek amacıyla hava bileşimi de kontrol edilmelidir. Diğer gemi türlerine kıyasla frigorifik gemilerde

daha küçük ambar ağızları (uzunluk, genişlik ve yükseklik); daha fazla güverte ve kaldırma donanımı bulunmaktadır.

Ağır Yük Gemileri

Bu gemi türü aşırı büyük ve ağır nesneleri (“yüksek ve ağır”) ve aynı zamanda çok amaçlı gemilerin genellikle taşıyacağı yükleri de taşıyabilmektedir. Ağır yük gemileri 3 kategoriye ayrılabilir:

Yarı-batan:Bu tür gemiler güvertesine büyük yüzer nesnelerin (örneğin sondaj birimler, vb.) yüklenebilmesine imkân tanımak amacıyla batabilmektedir; yük yüklendikten sonra safra suyu pompalanarak atılır ve bu husus ağır yük gemisinin su çekimini değiştirdiği/yükü kaldırdığı ve denize açılabileceği anlamına gelir; yükün bağlanması ve sabitlenmesi son derece önemlidir;
Genellikle kendi yükleme donanımına sahip konvansiyonel ağır yük gemisi;
Dok gemileri.

Canlı Hayvan Gemisi

Canlı hayvan gemileri koyun, inek, keçi, deve ve benzeri canlı hayvanları taşır. Bu gemilerin ambarları ahır olarak kurulur ve bu nedenle de uygun bir havalandırma sistemine sahip olmalıdır. Bu gemilerin yalpama süresi hayvanların bacaklarını kırmalarını önlemek amacıyla daha uzundur.

SIVI YÜK GEMİLERİ

Sıvı yük gemileri sıvı halde olan yükleri taşıyan gemilerdir.Muhtemel yüklere ham petrol, benzin gibi petrol ürünleri, nebati yağ, şarap, portakal suyu, asitler, kimyasal maddeler, ortam sıcaklığı ve atmosferik basınç altındaki gazlar ve benzerleri dâhildir. Bu tür yükler farklı tür sıvı yük gemilerinde taşınır.

Ham Petrol Gemisi

Ham petrol taşımacılığında uzmanlaşmış gemilerdir. Büyük ham petrol tankerleri 4 sınıfa ayrılır:

Ultra Büyük Ham Taşıyıcı (ULCC)

ULCC veya Ultra Büyük Ham Taşıyıcılar 320,000 ila 500,000 DWT aralığındaki ebatlarıyla dünyadaki en büyük nakliye gemileridir. Devasa büyüklükleri nedeniyle özel inşa edilmiş terminaller gerektirirler. Buna bağlı olarak da kendilerini barındırabilecek yeterlilikte tesislere sahip sınırlı sayıdaki limana hizmet edebilmektedirler. Bu gemiler ağırlıklı olarak Basra Körfezi’nden Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika’ya çok uzun mesafe ham petrol nakliyesi için kullanılırlar. Ultra Büyük Ham Taşıyıcılar, standart 415 metre uzunluk, 64 metre genişlik ve 35 metre su çekimi boyutlarıyla dünyada üretilmekte olan en büyük deniz araçlarıdır.

Çok Büyük Ham Taşıyıcı (VLCC)

Çok Büyük Ham Taşıyıcıların ebatları 180,000 ila 320,000 DWT arasında değişmektedir. Bu gemiler Mısır’daki Süveyş Kanalından geçebilecek kapasitededir ve buna bağlı olarak yalnızca Kuzey Denizi, Akdeniz ve Batı Afrika çevresinde kullanılmaktadırlar. VLCC gemiler 470 metreye (1,540 ft) kadar uzunluğa, 60 metreye kadar (200 ft) ene ve 20 metreye kadar (66 ft) su çekimine sahip çok büyük gemilerdir. Fakat bu gemilerin standart boyutları 300 ila 330 metre uzunluk, 58 metre genişlik ve 31 metre derinlik aralığındadır. Terminaldeki kullanım esneklikleri ve belirli derinlik sınırlamalarına sahip limanlarda çalışabilmeleriyle tanınırlar.

3.Suezmax

Adını ünlü Süveyş Kanalından alan Suezmax gemiler 120,000 ila 200,000 arası dedveyt tonaja (DWT) sahip orta ila büyük ebatlı gemilerdir. Bu gemiler Süveyş’in kısıtlamalarına uygunluk sağlayan ve yüklü bir şekilde kanaldan transit geçiş yapabilecek kapasiteye sahip en büyük deniz araçlarıdır. 1967 yılı öncesinde suezmax gemilerin ebadı 80,000 DWT ile sınırlandırılmış olmasına rağmen 1975’te azami 150,000 DWT’ye yükseltilmiştir. Süveyş Kanalının 2009’da 18 metreden (60 ft) 20,1 metreye (66 ft) daha da derinleştirilmesi sonrasında 200,000 DWT ve hatta daha büyük suezmax gemiler kanaldan kolayca geçebilmeye başlamıştır. Kanalının su çekiminin 21,3 metreye (70 ft) derinleştirilmesine dair ileriye dönük planlar suezmax gemilerin spesifikasyonlarının önümüzdeki yıllarda yeniden tanımlanmasına yol açabilecektir.

4.Aframax

Aframax, dedveyt tonajı (DWT) 80,000 ila 120,000 arasında değişen orta boy ham petrol tankeridir. Aframax Tankeri; adını Ortalama Navlun Ücreti Değerlendirmesi anlamına gelen AFRA kısaltmasından alır. AFRA sistemi 1954 yılında sözleşme şartlarına standart getirebilmek amacıyla Shell Oil tarafından kurulmuştur.

Ultra Büyük Ham Taşıyıcı (ULCC) ve Çok Büyük Ham Taşıyıcı (VLCC) gemilerinden kısmen daha küçük olan tanker 70,000 ila 100,000 metrik ton arası değişen yük taşıma kapasitesine sahiptir. Aframax gemilerinin ortalama yük taşıma kapasitesi yaklaşık 750,000 varildir.

Elverişli ebatları nedeniyle Aframax tankerler dünyadaki çoğu limanda hizmet verebilmektedir. Bu gemiler, çok büyük ham petrol gemilerini veya çok büyük ham petrol gemilerini barındıramayacak büyüklükte limanlara veya kıyıdan uzak petrol terminallerine sahip olmayan bölgelere hizmet verebilmektedir. Aframax tankerler kısa ve orta mesafe ham petrol taşımacılığı için idealdirler.

Aframax tankerler, VLCC ve ULCC sınıf tankerleri barındıramayacak büyüklükte liman ve kanallara sahip olmayan OPEC üyesi olmayan ülkeler gibi düşük ham petrol üretiminin yapıldığı alanlarda yoğun olarak kullanılırlar. Bu gemilerin ana operasyon alanı Karayipler üzerinden Güney Amerika’dan ABD Körfez bölgesine petrol yükü ihracatları, Akdeniz üzerinden Güney Avrupa’ya Kuzey Afrika ihracatları, Karadeniz ve Kuzey Denizi üzerinden eski Sovyetler Birliği Cumhuriyetlerinden Kuzey Avrupa’ya ihracatlar ve Güneydoğu Asya’dan Uzakdoğu’ya ihracatlardır. Aframax gemiler ağırlıklı olarak ham petrol taşınmasında kullanıldıklarından bu gemilere ‘kirli tanker’ adı da verilmektedir.

Eski nesil tankerlerin aksine günümüzde tankerler kaza anında petrolün sızmasını önlemek amacıyla çift gövdeye sahiptir.

Petrol Tankeri Büyüklük Kategorileri

AFRA Skalası Esnek Piyasa Skalası

Sınıf DWT

Büyüklük Sınıf DWT

Büyüklük

Genel Amaçlı Tanker 10.000

24.999 Product Tanker 10.000

60.000

MR Tanker

Orta Sınıf Tanker 25.000

44.999 Panamax 60.000

80.000

LR1 Tanker

Büyük Sınıf 1 45.000

79.999 Aframax 80.000

120.000

LR2 Tanker

Büyük Sınıf 2 80.000

159.999 Suezmax 120.000

200.000

VLCC

Çok Büyük Ham Petrol Taşıyıcı 160.000

319.999 VLCC 200.000

320.000

ULCC

Ultra Büyük Ham Petrol Taşıyıcı 320.000

549.999 ULCC 320.000

550.000

Ürün Tankerleri

Bu tür gemiler rafineri ve petrokimyasal endüstrisinin rafine ürünlerini taşır. Bu tür gemiler farklı ürünleri aynı anda taşıyabilmektedir. Ham petrol gemilerine kıyasla daha fazla sayıda tank/ambara sahiptirler.Her bir tankın/ambarın kendi boru tesisatı sistemi ve kendi yük pompası bulunmaktadır. Yük tankları, ham petrol gemilerinde olduğu gibi safra tanklarıyla çevrelenmiştir. Bu tür gemilere yönelik muhtemel yüklere benzin, gazyağı, motorin, yağlama yağı ve benzerleri dâhildir.

Kimyasal Tankerleri

Bu tür gemilere yönelik muhtemel yüklere asitler, alkalin, alkol, monomerler, klorlu alkenler ve diğer kimyasal maddeler dâhildir.

Bu tür geminin güvenlik sınıfı ürün tankerine kıyasla daha yüksektir. Yük tankları safra tanklarından dış kabuk/çift taban ile ayrılır. Yük tankları, yük tankı, makine dairesi ile gemi dip tankı arasında batardo adı verilen ve sızıntı halinde sonuçların azaltılmasını sağlamaya yönelik güvenli bir bölme oluşturmaya yarayan boş dar bir alan bulunmaktadır. İki yük bztankının birbiriyle uyumsuz farklı ürünlerle doldurulduğunda da batardo gereklidir. Batardoda genellikle bir iskandil borusu, bir sintine bağlantısı ve açık hava ile bir bağlantı bulunmaktadır.

Kimyasal tankerleri, kirliliğe karşı sağladıkları korumaya bağlı olarak sınıflara ayrılır: Örneğin en toksik yükler için I, daha az tehlikeli yükler içinse II ve III.

Yükler toksisite sınıflarına ayrılabilirler: A, B, C ve D; A sınıfı en toksik, D sınıfı ise en az toksiktir; toksisite derecesi ve hangi gemilerin bu tür maddeleri taşımaya izinli oldukları IMO tarafından açık bir şekilde tanımlanmıştır.

LNG/LPG Gemileri

Bu gemiler gaz taşıyan gemilerdir. Gaz haldeki yük basınçlandırılır veya taşınabilecek miktarı artırmak amacıyla sıvı hale gelmesini sağlayacak şekilde düşük sıcaklıklarda getirilirler; bu gemi türü gazı sıvılaştırmak için kullanılan yönteme bağlı olarak 3 kategoriye ayrılır:

1.Basınçlandırılmış gemilerde yük atmosferik basıncın altındaki bir basınçta taşınır; tamamen basınçlandırılmış gemiler ağırlıklı olarak Sıvılaştırılmış Petrol Gazı (LPG) için kullanılır; yük, sıvılaştırılması amacıyla ortam sıcaklığında fakat basınçlandırılmış olarak silindirik tanklarda taşınır;

2.Tamamen yalıtımlı / tamamen frigorifik gemilerde yük düşük sıcaklıkta atmosferik basınç altında taşınır; bir tür tamamen frigorifik gemi türü Sıvılaştırılmış Doğalgaz (LNG) gemisidir;

Yarı-basınçlandırılmış/yarı-frigorifik gemilerde yük basınç altında düşük sıcaklıkta taşınır; bu tür gemi tamamen basınçlandırılmış ve tamamen frigorifik arasında hibrit bir gemidir ve düşük sıcaklıklara dayanabilen materyallerin (sıfıraltı çelikleri) kullanılabilir hale geldiğinde tasarlanmıştır; bu gemi türüne etilen gemisi örnektir.

Balıkçı Tekneleri

Balıkçı tekneleri farklı yöntemlerle denizden farklı balık türlerini toplar.

Tarak gemileri

Farklı türlerdeki tarak gemileri kanalları ve serbest geçiş yollarını koruma veya derinleştirmek için kullanılırlar ya da yeni liman ve yeni suyollarının geliştirilmesinde görev alırlar.

İş Gemileri

(Vinçli Gemiler, Kablo Döşeme Gemileri, Şamandıra Döşeme Gemileri, Petrol Toplama Gemileri)

Bu gemiler kablo döşeme, güvenli seyrüsefer için hayati önem taşıyan şamandıraların konumlandırılması ve diğer birçok amaca yönelik olarak farklı türlerdeki işlerde kullanılır.

Yardımcı Gemiler

(Römorkör, Buzkıran, Kılavuz Gemileri, Araştırma Gemileri) Yardımcı gemiler yanaşma sırasında, bir kanala girerken ya da diğer işlemlerin gerçekleştirilmesinde diğer gemileri desteklemek amacıyla kullanılırlar; örneğin bir araştırma gemisi farklı amaçlara hizmet edebilmektedir; kutuplarda araştırma, hidrografik incelemeler, petrol arama ile buzkıran, araştırma ve kurtarma gemileri ve diğerleri.

Kılavuz gemisi

Römorkör

Buzkıran

Açık Deniz Gemileri

(İkmal Gemileri, Sondaj Kuleleri, Kurulum (Jack-up) Gemileri, Yüzer Depo ve Boşaltma Gemileri)

Arama ve üretim kuyuları sondalama, petrol/gaz rezervleri tükendiğinde açık deniz platformlarını sökme (Vinçli gemiler), üretim sondalaması için çalışma platformu sağlama ve diğer amaçlar gibi farklı amaçlara hizmet eden farklı türlerde birçok açık deniz kurulumu vardır.

İkmal Gemileri

Sondaj Kuleleri

Kurulum (Jack-up) Gemileri

Yüzey Depo

Boşaltma Gemisi

Yolcu Gemileri

( Seyahat Gemileri, Araba ve Yolcu Taşıyan Gemiler)

Bu gemiler genellikle turistik amaçlara yöneliktirler. Diğer birtakım ilave kurulumların yanı sıra çok iyi bir klima sistemine sahip olmalıdırlar. Tatil seyahatlerine yönelik dinlenme için tam takım tesislerle donatılmış gemilerdir. Günümüzde klasik yolcu gemilerinin çoğu ortadan kalkmıştır ve yolcu taşımacılığı uçak ile yapılmaktadır. Modern seyahat gemileri lüks tatiller için kullanılmaktadır. Bu gemiler iyi manevra kabiliyetine sahiptirler.

Yatlar ve Eğlence Gemileri

Yatlar genellikle kişisel eğlenceye ve şirketlerin veya bireylerin birtakım turistik amaçlarına hizmet eder.

Geçiş kriterine göre gemiler:

Bir yük gemisi geçiş kriterine göre de kategorize edilebilir:

Panamax Gemiler

Panamax, Panama Kanalının kilitleme merkezlerinden geçebilen orta büyüklükte yük gemileridir ve 1,050 ft (320.04 m) uzunluğunda, 110 ft (33.53 m) genişliğinde ve 41.2 ft (12.56 m) derinliğindedir. Bu sınır değerler gemi yapım şirketlerine Panamax gemileri kesin surette kilit merkezleri ölçüleri (en, boy ve derinlik) ve Amerika Köprüsü yüksekliği uyarınca inşa etmeleri hususunda ilham kaynağı olmuştur. Bir Panamax gemisi kilitleme merkezlerine ve Balboa’daki Amerika Köprüsü yüksekliğine kolay ve emniyetli bir şekilde sığabilmek amacıyla 294,13 m (965 ft) uzunluk, 32,31 m (106 ft) genişlik ve 12,04 m (39.5 ft) su çekimi boyut sınırlamalarını aşmamalıdır. Panamax gemileri Panama Kanalının 1914’teki açılışından bugüne işletilmektedir.

Panama Kanalından geçen gemiler

Panama Kanalı İdaresi 2009’da New Panamax gemisine yönelik boyutları yayımlamıştır. İdare, New Panamax adı verilen daha büyük gemileri barındırabilmek amacıyla 427 m (1400 ft) uzunluğunda, 55m (180 ft) genişliğinde ve 18.3 m (60 ft) derinliğinde daha büyük boyutlara sahip kilitlerden oluşan üçüncü bir hattın yapımını başlatmıştır. Yeni kilitlerin 2014 itibariyle devreye alınması beklenmektedir. Böylelikle Panama Kanalı 13,000 TEU kadar yük kapasitesine sahip büyük ebatlı New Panamax gemileri kaldırabilecek donanıma sahip olacaktır. Panamax gemilerin mevcut yük kapasitesi yalnızca 5,000 TEU kadardır. Daha büyük yeni kilitler ayrıca kilitleme süresinin kısaltılmasına ve böylelikle trafik sıkışıklığının önemli ölçüde azaltılmasına Atlantik Okyanusundan Pasifik Okyanusuna ve ters yönde seyahat eden gemilerin seyahat sürelerinin kısaltılmasına da yardımcı olacaktır. Yeni kilitlerin 2014’te tamamlanmasıyla birlikte Panama Kanalının tonaj kapasitesinin iki katına çıkması beklenmektedir.

Panama Kanalından geçen gemiler

New Panamax gemiler 366 m (1,200 ft ) uzunluğunda, 49 m t (160.7 ft) genişliğinde ve 15.2 m (49.9 ft) derinliğinde olacaktır. Bu gemiler, kesin surette Panama Kanalındaki yeni kilitlerin boyutlarına uygun bir şekilde tasarlanacaklardır. Dünya çapındaki birkaç gemi yapım firması şimdiden New Panamax boyutlarına uygun konteyner gemilerine yönelik yeni parametreleri uygulamaktadır. Bu şirketler aynı zamanda gemicilik şirketlerinden gemiler için New Panamax büyük siparişler de almaktadırlar.

Panamax ile New Panamax Karşılaştırması

Panamax New Panamax

Boy 294.13 m (965 ft) 366 m (1,200 ft)

En 32.31 m(106 ft) 49 m (160.7 ft)

Su Çekimi 12.04 m (41.2 ft) 15.2 m(49.9 ft)

TEU 5,000 13,000

Ancak, 2014’te Panama Kanalındaki yeni kilitlerin tamamlanması sonrasında dâhi ULCC ve VLCC kategorisindeki bazı çok büyük yük gemileri Panama Kanalından geçemeyeceklerdir. Maersk E ve Triple E klaslarındaki gemilerin genişlikleri hala yeni kilit merkezlerinden geçemeyecek kadar büyüktür. Bu gemiler Post Panamax olarak kategorize edilmektedir.

Panama Kanalındaki mevcut kilitlerin Panama Kanalının yeni kilitlerle karşılaştırması

Post Panamax Gemiler

Hâlihazırda Panama Kanalından geçemeyecek kadar geniş olan gemilerdir;

Suezmax Gemiler

Adını ünlü Süveyş Kanalından alan Suezmax gemiler 120,000 ila 200,000 arası dedveyt tonaja (DWT) sahip orta ila büyük 0ebatlı gemilerdir. Bu gemiler Süveyş’in kısıtlamalarına uygunluk sağlayan ve yüklü bir şekilde kanaldan transit geçiş yapabilecek kapasiteye sahip en büyük deniz araçlarıdır. 1967 yılı öncesinde suezmax gemilerin ebadı 80,000 DWT ile sınırlandırılmış olmasına rağmen 1975’te azami 150,000 DWT’ye yükseltilmiştir. Süveyş Kanalının 2009’da 18 metreden (60 ft) 20.1 metreye (66 ft) daha da derinleştirilmesi sonrasında 200,000 DWT ve hatta daha büyük suezmax gemiler kanaldan kolayca geçebilmeye başlamıştır. Kanalının su çekiminin 21.3 metreye (70 ft) derinleştirilmesine dair ileriye dönük planlar suezmax gemilerin spesifikasyonlarının önümüzdeki yıllarda yeniden tanımlanmasına yol açabilecektir.

Süveyş Kanalında herhangi bir kilit bulunmadığından suezmax gemilerin ana kısıtlayıcı etmenleri kemere, su çekimi ve uzunluktur. Kanalın mevcut derinliği gemiler için azami 20.1 metre (66 ft) su çekimi ve 50 metre (164 ft) kemereye izin vermektedir. Bu husus tam yüklü süper tankerlerin Süveyş Kanalından geçemeyecekleri ve kanaldan geçebilmek için yüklerinin bir kısmını diğer tankerlere veya bir boru hattı terminaline tahliye etmeleri gerekmektedir. Tipik bir Suezmax gemisi 275 m (900 ft) uzunluğunda, 48 m (157 ft) genişliğinde ve yaklaşık 150,000 DWT karşılığı 16.2 (53 ft) su çekiminde olacaktır.

Süveyş Kanalından geçen gemiler

Süveyş Kanalı İdaresi dönem dönem gemilere yönelik güncellenmiş en ve kabul edilebilir su çekimi tabloları yayınlamaktadır. Suezmax gemilere yönelik mevcut izin verilen sınır değerler azami 50 m (164.0 ft) kemere ile 20.1 m (66 ft) su çekimi veya azami 77.5 m (254 ft) kemere ile 12.2 m (40 ft) su çekimidir. Tasarımı ve ebadı nedeniyle dünya çapında çok sayıda liman suezmax gemileri barındırabilmektedir.

Gemi Tipleri